سنگ مرمر
سنگ مرمر از ریشه یونانی marmoros به معنی درخشان و بانام تجاری انیکس شناخته می‌شود، سنگ مرمر نوعی سنگ آهکی است. قابلیت صیقل پذیری این سنگ‌ها بسیار بالاست و تا حد جلای آیینه‌ای قابل صیقل می‌باشند. این سنگ‌ها دارای کانی‌ها و رنگ‌های مختلفی می‌باشند و خصوصیات اصلی آن‌ها شامل رنگ زیبا و جلای خوب می‌باشد. چندین دهه است که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع از سنگ‌ها به‌طور ویژه در دکوراسیون، پله‌ها، نمای داخلی، ستون و کف کاربرد دارند. سنگ‌های مرمر به‌عنوان مواد اولیه منحصر به فرد، در تزئین ساختمان‌های بزرگ و مجسمه‌ها به کار می‌روند. در ۱۵ تا ۲۰ سال اخیر به دلیل افزایش روزافزون صنایع مختلف، سنگ‌های تزئینی و قیمتی پاسخگوی نیازهای آن‌ها نبوده است. هم اکنون بسیاری از خدمات کف سابی برای این نوع سنگ انجام می گردد.
از انواع دیگر سنگ‌های مرمر سنگ‌هایی سبزرنگ می‌باشند که در ایران بیشتر در اماکن مذهبی به کار می‌روند. در صورت وجود مقداری دولومی در آهک‌ها، منیزیم موجود در دولومی تحت تأثیر عمل دگرگونی با مواد دیگر آمیخته می‌شود و سنگ مرمری به رنگ سبز را ایجاد می‌کند. سنگ‌های مرمر در برابر شرایط نامساعد از جمله گرما و سرما و نور خورشید و باران مقاوم می‌باشند. سنگ‌های مرمر از دگرگونی سنگ آهک به حاصل شده است. مهم‌ترین کانی تشکیل دهنده آن کلسیت نام دارد. هنگامی که سنگ آهک به مدت طولانی تحت فشار زیاد و حرارت قرار می‌گیرد، دگرگون شده و در نهایت به سنگ مرمر تبدیل می‌شود. در مکان‌هایی که چشمه‌های آب گرم وجود دارد، سنگ مرمر و سنگ تراورتن نیز وجود دارد.
برخی از انواع سنگ مرمر حاوی ۹۹% کربنات کلسیم است؛ یعنی ماده اصلی این نوع سنگ کربنات کلسیم است. مرمر خالص سفید رنگ است که مهم‌ترین و بهترین معدن آن در و ده رستم بم و قروه سنندج و همچنین در کشور ایتالیا واقع شده است. بهترین معادن مرمر دنیا در ایران و ایتالیا وجود دارد که از نظر تنوع رنگی ایران برتر از ایتالیا می‌باشد. علت تنوع رنگ وجود املاح آهن و آلومینیوم و منیزیم و … می‌باشد. اگر در آن اکسید آهن آبدار وجود داشته باشد رنگ آن قهوه‌ای و یا زرد می‌باشد، رنگ سرخ و یا صورتی آن به دلیل وجود اکسید آهن بی‌آب یا دهیدراته در آن می‌باشد مانند سنگ معدن صورتی رنگ نقده در استان آذربایجان غربی و اگر دارای منگنز و مواد زغالی باشند رنگ آن‌ها کبود، خاکستری یا سیاه است. بعضی مرمرها دارای رگه می‌باشند، برخی راه راه بود و بعضی نیز خالدار یا موجدار هستند. بر اثر دگرگونی مجاورتی و دگرگونی ناحیه‌ای کانسارهای دگرگونی به وجود می‌آیند. اهمیت اقتصادی سنگ‌های به وجود آورنده کانسارهای دگرگونی که قبل از مرحله دگرگونی به وجود می‌آیند، کم است. سنگ‌های آهکی دانه ریز که دارای اهمیت اقتصادی کمتری هستند، به دنبال دگرگونی ناحیه‌ای و بعضاً در اثر دگرگونی مجاورتی، به کانسارهای مرمر که اهمیت اقتصادی بالایی دارند مبدل می‌شوند.
معادن مرمر موجود در ایران:
در مکان‌هایی از ایران معادن مهمی از مرمر وجود دارد که از شاخص‌ترین این مکان‌ها می‌توان به مرمر پرتقالی کاشمر، مرمر سبز عباس آباد جلفا، مرمر خلج خراسان، مرمر سبز آب باریک آذرشهر، مرمر صورتی نقده، مرمر اسفند کرمان، جوشقان اصفهان، مرمر سبز شاهین دژ، مرمر سبز توران پشت یزد و مرمر سبز بورق یزد و تنگویه (تلنگویه) سیرجان، ده رستم بم و معادن مرمر محلات و استان فارس را نام برد.
خصوصیات برجسته‌ی مرمر:
حلالیت
مقاومت
سختی
قدرت
رنگ
بافت
تخلخل
سختی سنگ‌های مرمر ۳ الی ۴ می‌باشد البته ناگفته نماند مرمرهایی که از کوارتز تشکیل شده باشند نسبت به مرمرهای کلسیتی سختی بالاتری دارند.
تفاوت مرمر با مرمریت
تفاوت مرمر با مرمریت و سنگ چینی و او نیکس و تراورتن چیست؟ هر کدام چگونه پدید می‌آیند؟ چگونه و در چه شرایطی از آراگونیت مرمر به وجود می‌آید؟ پاسخ این سؤالات را در زیر بخوانید.
سنگ مرمر نوعی سنگ آهک حاصل از دگرگونی است در حالی که مرمریت نوعی سنگ آهک رسوبی می‌باشد. از نظر تجاری، سنگ چینی به سنگ‌های سفید شبیه کله قند می‌گویند که سختی بسیار بالایی داشته باشد، اما از نظر علمی، به سنگ آهکی که در اثر افزایش شار حرارتی ناشی از تزریق ماگمای داغ یا فشار بالا دچار تبلور دوباره شده‌اند، چینی یا بلوره اطلاق می‌شود.
تراورتن نیز از انواع سنگ‌های آهکی است که منشأ شیمیایی داشته و در اثر ته نشین شدن کربنات کلسیم مجاور غارها، چشمه‌ها و حوضچه‌های مردابی به وجود می‌آید. رنگ غالب در این سنگ کرم، زرد، قهوه‌ای، خاکستری و سفید می‌باشد. بافت آن دارای تخلخل است اما به‌صورت لایه‌لایه نیز دیده شده است. به دلیل خارج شدن گازها به هنگام ته نشین شدن و در پاره‌ای از موارد تجزیه گیاهان، حفره‌هایی روی این سنگ وجود دارد. اکثر آهک‌های تراورتن تحت مکانیزه دگرسانی و در اثر فعالیت چشمه‌های آب گرم تشکیل شده‌اند.
مرمر ازجمله سنگ‌های دگرگونی است که در شرایطی تشکیل می‌شود که دگرگونی ناحیه‌ای همراه با تبلور مجدد کانی‌های اولیه سنگ وجود داشته باشد. این کانی‌ها عموماً کانی‌های کربناته هستند مانند کربنات های کلسیم و منیزیم. سنگ مرمر ممکن است از منیزیت، کلسیت، دولومیت و آراگونیت تشکیل شده باشد. بنابراین مرمر لزوماً همان آراگونیت نیست.
نوشته ی مرتبط: قیمت کفپوش سه بعدی اپوکسی
از لحاظ زمین شناسی، سنگ مرمر به سنگ آهک‌های دگرگونه اطلاق می‌شود که واژه لاتین آن Marble و Onyx می‌باشد؛ اما از لحاظ تجاری و در بازار به نام سنگ مرمر و مرمریت و با ترکیب سنگ آهک دگرگونه یا نا دگرگون و دولومیت شناخته می‌شوند. مرمریت درشت بلور، خاکستری روشن یا سفید تا کرم را به‌اصطلاح سنگ چینی می‌نامند.
یکی از عمده‌ترین کانی‌های کربناته، آراگونیت است. سیستم ارتورومبیک با بلورهای سوزنی و با کلسیت پلیمورف همراه است، یعنی هردو ترکیب یکسانی دارند اما ساختار بلوری آن‌ها متفاوت می‌باشد. این کانی در دوره‌های طولانی مدت زمین شناسی پایدار و ثابت نیست و در نهایت به کلسیت تبدیل می‌شود